Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chính thức thảo luận về giai đoạn thứ hai của cuộc điều tra nguồn gốc COVID-19 và mong muốn trở lại điều tra các phòng thí nghiệm và chợ thực phẩm tươi sống ở Trung Quốc, hãng tin Reuters cho hay.

Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đã trình bày kế hoạch này hôm 16-7, trong bài phát biểu khai mạc cuộc họp kín về việc điều tra nguồn gốc COVID-19.

Giai đoạn điều tra tiếp theo nhấn mạnh vào năm lĩnh vực, trong đó có nghiên cứu trên con người, động vật hoang dã, động vật nuôi nhốt và môi trường. Đồng thời, WHO muốn ưu tiên điều tra các khu vực địa lý liên quan tới các ca nhiễm virus SARS-CoV-2 đầu tiên được Trung Quốc báo cáo. 

WHO cũng sẽ tiếp tục nghiên cứu các khu chợ thực phẩm tươi sống trong và quanh TP Vũ Hán, thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc), bao gồm chợ hải sản Hoa Nam - nơi liên quan tới những ca nhiễm COVID-19 đầu tiên được Trung Quốc công bố.

Ông Tedros còn nhắc tới việc nghiên cứu “truy tìm” nguồn gốc virus SARS-CoV-2 qua giải trình tự gen các mẫu virus ban đầu cùng các hoạt động dịch tễ học, dịch tễ học phân tử khác có liên quan.

Cuộc điều tra cũng bao gồm việc "kiểm tra các phòng thí nghiệm và cơ quan nghiên cứu có liên quan” hoạt động trong khu vực có các trường hợp đầu tiên virus SARS-CoV-2 lây nhiễm ở người được Trung Quốc ghi nhận hồi tháng 12-2019.

Ông Tedros nhấn mạnh rằng việc điều tra nguồn gốc COVID-19 phải được tách biệt hoàn toàn khỏi các vấn đề chính trị. Tổng Giám đốc WHO kêu gọi Trung Quốc hỗ trợ giai đoạn điều tra tiếp theo bằng cách “chia sẻ tất cả dữ liệu liên quan trên tinh thần minh bạch”.

Trước đó một ngày, ông Tedros phàn nàn rằng cuộc điều tra nguồn gốc COVID-19 ở Trung Quốc đang bị cản trở do thiếu dữ liệu thô về khoảng thời gian nước này phát hiện các ca nhiễm đầu tiên, đồng thời kêu gọi Bắc Kinh minh bạch hơn. Cũng trong ngày 15-7, ông Tedros đã thông báo WHO “đã thiết kế giai đoạn nghiên cứu thứ hai” về nguồn gốc COVID-19.

Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 16-7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên một lần nữa biện minh rằng một số thông tin không được phép sao chép hoặc đưa ra bên ngoài lãnh thổ Trung Quốc do các quy định của Bắc Kinh về bảo mật thông tin cá nhân. Ông Triệu nói thêm rằng Bắc Kinh đã hợp tác khi cho phép các chuyên gia quốc tế “xem dữ liệu gốc cần đặc biệt chú ý”, theo tờ South China Morning Post.

Về đề xuất điều tra giai đoạn hai, ông Triệu cho biết các chuyên gia Trung Quốc đang xem xét vấn đề này, đồng thời nhấn mạnh rằng việc điều tra “truy vết nguồn gốc toàn cầu” liên quan tới virus SARS-CoV-2 cần được thông qua bằng phương pháp đồng thuận.

Tuy nhiên, một nguồn tin ngoại giao cho Reuters biết trong cuộc họp kín, đại diện Trung Quốc tỏ ý phản đối việc WHO trở lại điều tra tại nước này. Theo nguồn tin này, phía Trung Quốc đã nói: “Kế hoạch này không phải là cơ sở cho các nghiên cứu trong tương lai”.

Hồi đầu năm nay, một nhóm chuyên gia WHO đã tới Trung Quốc, điều tra tại TP Vũ Hán. Đến tháng 3, WHO công bố một báo cáo dựa trên những phát hiện của chuyến điều tra này, nhận định rằng nhiều khả năng virus SARS-CoV-2 đã lây từ dơi sang người thông qua một vật chủ trung gian khác.

Tuy nhiên, Mỹ và nhiều nước khác đòi hỏi WHO phải tiếp tục điều tra, đặc biệt là giả thuyết virus SARS-CoV-2 bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm của Viện Virus học Vũ Hán - nơi đang tiến hành nhiều nghiên cứu về loài dơi.

Trung Quốc gọi giả thuyết này là nghi ngờ “vô lý” và nhiều lần chỉ trích các nước khác đang “chính trị hóa” vấn đề, cản trở cuộc điều tra chung của WHO.